Μ.Κ.Ο.: ΑΥΞΑΝΕΣΘΕ ΚΑΙ ΠΛΗΘΥΝΕΣΘΕ!

Το θέμα των Μ.Κ.Ο. είναι ένα από τα πιο διλημματικά θέματα που μπορεί να απασχολήσει κάποιον. Καταρχάς ως Μ.Κ.Ο. εδώ αναφερόμαστε και στις μη κυβερνητικές αλλά και στις μη κερδοσκοπικές οργανώσεις. Επειδή όμως οι κατηγορίες αυτές απλώνονται σαν βεντάλια, εν ολίγοις, επικεντρωνόμαστε σε οργανώσεις, συλλόγους, ιδρύματα ή όπως αλλιώς ορίζονται, τα οποία αποτελούν ιδιωτική πρωτοβουλία, δεν συμμετέχει στο έργο τους το κράτος και έχουν φιλανθρωπικό και βοηθητικό χαρακτήρα. Η δραστηριότητά τους επεκτείνεται σε διάφορα θέματα, όπως προστασία ζώων, περιβάλλον, θεσμοί κτλ αλλά το ενδιαφέρον μας θα τραβήξουν εκείνα που στρέφονται προς τον άνθρωπο. Όλοι λίγο πολύ έχουμε παραδείγματα στο νου μας και δε χρειάζεται να τονίσουμε κάποιο ξεφεύγοντας από την ουσία. 

Τέτοιοι σύλλογοι υπάρχουν παντού στον κόσμο. Ας επικεντρωθούμε όμως στα του σπιτιού μας. Η δραστηριότητα τους ξεκινά από παλιά. Το θέμα είναι ότι με την πάροδο των χρόνων βλέπεις όλο και περισσότερους τέτοιους συλλόγους να ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια. Βρίσκουν ένα υπαρκτό πρόβλημα, συνήθως κοινωνικό, και "τσουπ", δημιουργούν ένα σύλλογο υπέρμαχο αυτού του προβλήματος, χωρίς να εξετάζουν αν υπάρχουν άλλοι σύλλογοι ή μηχανισμοί για την αντιμετώπιση αυτού, αν όντως έχουν την υποδομή και την ικανότητα να το αντιμετωπίσουν και φυσικά καλώντας εσένα να συνδράμεις στο έργο αυτό πριν καν ακόμα βάλουν πόρτα στο γραφείο τους! Και εδώ έρχεται και σε μαγκώνει το δίχτυ της παράνοιας! Ας δούμε γιατί.

Οι σύλλογοι αυτοί, στη πλειοψηφία τους, ασχολούνται με πολύ σοβαρά θέματα. Θέματα που σε αγγίζουν και σε προβληματίζουν ως άνθρωπο πάρα πολύ. Λογικό είναι λοιπόν, από ανθρωπιά και μόνο να θες να βοηθήσεις. Φυσικά επειδή δεν υπάρχει η πολυτέλεια του να σκεφτούμε πρακτικούς και άμεσους τρόπους βοήθειας, δίνουμε κάποια φράγκα στους συλλόγους αυτούς και γαληνεύει η ψυχή μας. Πάντα όμως σε τρώει μέσα σου αν αυτά τα λεφτά πάνε σε βοήθεια ή σε τσέπες άλλων κι αν τελικά πάνε πόσα από αυτά φτάνουν για την εξυπηρέτηση του τελικού σκοπού! Και εδώ έρχεται το πρώτο βέλος του διχασμού. Παίρνοντας μια αρνητική πιθανότητα λέμε το εξής: αν ξέρεις ότι θα δώσεις πχ 10 ευρώ, τελικά θα χρησιμοποιηθούν τα 5 κι ότι από τους 10 ανθρώπους θα βοηθηθούν οι 4 τι κάνεις? Σκέφτεσαι είναι απατεωνιά και σταματάς ή ο σκοπός αγιάζει τα μέσα και λες έστω και 4 κάτι είναι. Φυσικά υπάρχει πάντα η πιθανότητα και να εθελοτυφλείς και να νομίζεις πως είσαι η μαμά Τερέζα.

Και ενώ μπορεί να αρχίζεις να προβληματίζεσαι με το παραπάνω και να εκνευρίζεσαι, προκύπτει το εξής δεδομένο. Τελικός χαμένος δεν είσαι εσύ που πρόσφερες τα χρήματα. Ως προς αυτό έχεις πάντα την επιλογή του τι θες να κάνεις και το πόσο υποψιασμένος είσαι το ξέρεις αποκλειστικά εσύ. Τελικός χαμένος είναι η κοινωνική ομάδα που βοηθιέται. Με το ίδιο σκεπτικό του παραπάνω παραδείγματος συμβαίνουν τα εξής: είτε δε βοηθιέται στο βαθμό και την έκταση που θα έπρεπε, διότι δε διοχετεύεται σωστά το κεφάλαιο είτε δε βοηθιέται καθόλου. Οι 6 λοιπόν άνθρωποι που μένουν στην απ' έξω σκέφτονται πως αν αντιμετωπιζόταν πιο πρακτικά και πιο οργανωμένα το πρόβλημα τους θα κέρδιζαν κι εκείνοι, ενώ οι άλλοι 4 μπροστά στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, λογικό είναι να αρπάξουν όποιο χέρι βοηθείας εμφανιστεί μπροστά τους! Το αστείο είναι ότι μπορεί πχ 3 διαφορετικοί σύλλογοι, να βοηθάνε τους ίδιους 4 ανθρώπους, από επιπόλαια προσπάθεια να δικαιολογήσουν την ύπαρξη τους.

Τα παραπάνω όμως δείχνουν απλά την κατάσταση. Το πρόβλημα πάντα είναι η αιτία. Η αιτία είναι απλή. Το ανύπαρκτο κράτος πρόνοια. Ένα κράτος που φροντίζει το λαό του δεν έχει ανάγκη από τέτοιες ιδιωτικές πρωτοβουλίες. Ο ίδιος μηχανισμός μπορεί να λειτουργήσει άνετα και μέσα από δημόσιες υπηρεσίες (το ξέρω, και μόνο η λέξη δημόσιο στην Ελλάδα προκαλεί το γέλιο αλλά ήδη μπήκα στη σφαίρα του φανταστικού). Οι δωρεές, οι εθελοντές, το προσωπικό, οι υποδομές και τόσα άλλα δεν είναι καμιά επιστήμη γνωστή στον ιδιωτικό τομέα. Μπορούν πολύ εύκολα να οργανωθούν και να λειτουργήσουν υπό την αιγίδα του κράτους. Έτσι, θεωρητικά τουλάχιστον, υπάρχει καλύτερος έλεγχος και διαφάνεια στις δραστηριότητες που ασκούνται (σφαίρα φανταστικού 2!). 

Σε αυτό το σημείο καλό θα ήταν να αναφέρω και την εγκύκλιο του Υπουργείου Οικονομίας: 1013044/ΠΟΛ.1031/7.2.2001 και την παράγραφο 2 του άρθρου 30 του Ν.2238/1994 όπου (σε ελεύθερη απόδοση) λέει ότι τέτοιοι σύλλογοι φορολογούνται μόνο αν ασκούν εμπορικές δραστηριότητες ή κάποιο ελεύθερο επάγγελμα. Συνδρομές, εγγραφές, χορηγίες και δωρεές δε φορολογούνται και δεν αντιμετωπίζονται ως εισόδημα. Επίσης ως εταιρίες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, βάση νόμου θα πρέπει να μην παρέχουν ωφέλειες οποιουδήποτε χαρακτήρα στα μέλη τους. Εν ολίγοις να μη κερδίζουν από αυτές τα μέλη. Ας το δούμε και με παράδειγμα. Είμαι επιχειρηματίας και ξυπνάω μια μέρα και θέλω να βοηθήσω. Δίνω στο σύλλογο που με εμπνέει 1.000.000 ευρώ και δε με νοιάζει μετά, ας τα ρυθμίσει όπως θέλει. Αυτά τα λεφτά είναι δωρεά. Δεν φορολογούνται και δε φαίνονται πουθενά... αλλά νόμιμα! Το συμπέρασμα δικό σας.

Επειδή όμως καλά τα χώνουμε, προτείνουμε και την εξής πρόταση. Τον ορισμό κρατικού επιτρόπου για τον έλεγχο ποσών που προκύπτουν με αυτόν τον τρόπο. Το ξέρω, το να έχεις κάποιον πάνω από το κεφάλι σου δεν είναι κι ότι καλύτερο και τίθεται θέμα ελευθεριότητας, αλλά αφού δεν είμαστε άνθρωποι από μόνοι μας, ο μπαμπούλας γίνεται ανάγκη. Πιο συγκεκριμένα θα μπορούσε να ισχύει το εξής. Κάθε σύλλογος θα άνοιγε ένα συγκεκριμένο λογαριασμό ύστερα από έγκριση και γνωστοποιώντας τα απαραίτητα στοιχεία στο κράτος. Στο λογαριασμό αυτόν θα έμπαιναν μόνο τα χρήματα από δωρεές, χορηγίες κτλ. Ότι δε φορολογείται δηλαδή. Μελλοντικά, κάθε φορά που θα χρειαζόταν να χρησιμοποιηθούν ποσά από αυτόν τον λογαριασμό, θα γινόταν μετά από έγκριση του κρατικού επιτρόπου και κατόπιν θα παρακολουθείται το ποσό που διοχετεύεται και για ποιες ανάγκες του συλλόγου. Έτσι θα αποτρεπόταν το προσωπικό όφελος των μελών. Φυσικά αυτό λύνει το πρόβλημα ως προς τις φανερές εκκλήσεις χορηγίας όπως τηλεοπτικούς μαραθώνιους, συναυλίες, αγορά προϊόντων κτλ. Αλλά σίγουρα θα υπήρχε ένας καλός έλεγχος τουλάχιστον για το 50 με 60% τέτοιων αποδοχών.

Είναι κουραστικό, κάθε τρεις και λίγο να σκάει στην τηλεόραση και να σου ζητάει λεφτά μια μουντή εικόνα με μια λυπητερή μουσική, ένα βαθυστόχαστο ποίημα και ένας φανταχτερός τίτλος που δείχνει ένα κοινωνικό πρόβλημα. Καλούν κι ένα δημόσιο πρόσωπο να τραβήξει το βλέμμα κι αρχίζει το μελόδραμα. Θα μου πεις τι σε νοιάζει. Απλά αγνόησέ το αν δε θες να βοηθήσεις. Ενδεχομένως αυτό θα έκανα, αλλά με προβληματίζει το γεγονός του τι μπορεί να κάνει και να ελέγξει μια ομάδα με μεγάλα κεφάλαια και που ελέγχει τα συναισθήματα των ανθρώπων. Όταν μπαίνουν στη μέση τα χρήματα δυστυχώς κάθε αγνό συναίσθημα χάνεται κι ο άνθρωπος δαιμονίζεται.

Παρά τα παραπάνω, δε θέλω να γίνω ισοπεδωτικός. Πάντα στους πολλούς υπάρχουν κι οι εξαιρέσεις. Δε θέλω να επηρεάσω στο αν πρέπει να βοηθάμε ή όχι. Καθένας κινείται όπως νιώθει. Σίγουρα με τον έναν ή τον άλλον τρόπο παράγεται έργο. Είτε μικρό, είτε μεγάλο. Μακάρι να μπορούσαν να βοηθηθούν όλοι. Το θέμα είναι οι καλές εξαιρέσεις να μη τρώγονται από τις άσχημες. Και εδώ θέλω να επισημάνω δυο πράγματα. 

Το ένα είναι ότι ακόμα κι αν θεωρήσουμε απαραίτητη την ιδιωτική πρωτοβουλία, καθώς το κράτος αδιαφορεί, θα πρέπει να σκεφτούμε αν είναι εξίσου απαραίτητο να αποκτάει ένας σύλλογος μεγάλη έκταση.  Ίσως θα ήταν καλύτερο να δημιουργούνται τοπικές ομάδες, προκειμένου να μην προκύπτουν τεράστια έξοδα κι ανάγκες, να μπορεί να υπάρχει αμεσότητα με τους ανθρώπους και κυρίως εκείνους που θέλουν βοήθεια και φυσικά να υπάρχει καθαρότερη εικόνα των εκάστοτε αναγκών καθώς θα δραστηριοποιείται στην έδρα του. Η ραγδαία επέκταση και η προσπάθεια αύξησης της εμβέλειας ναι μεν μπορεί να καλύψει και μέρη όπου δε πραγματοποιούνται κινήσεις, αλλά κρύβει και τον κίνδυνο ένας σύλλογος να γίνει μια απρόσωπη εταιρεία, που η ανάγκη εύρεσης κεφαλαίου γίνεται αυτοσκοπός, προκειμένου να συντηρηθεί. Και η δεύτερη παρατήρηση είναι, να υπάρχει ένας υποτυπώδης έλεγχος και να διαπιστώνεται όσο γίνεται επί της ουσίας το αποτέλεσμα. Όχι με μίνι ντοκιμαντέρ ψυχολογικού εξαναγκασμού που πάνε να σε συγκινήσουν και να στείλεις μετά άλλα 10 sms, αλλά με ουσιαστικές αποδείξεις. Ειδικά στις περιπτώσεις που οι σύλλογοι απευθύνονται σε ανθρώπους, χρειάζεται μεγαλύτερη ευαισθησία! Αυτοί οι άνθρωποι υποφέρουν και με το να εμπορευματοποιείται ο πόνος τους μόνο κακό τους κάνει. Θα έπρεπε η εικόνα τους να προστατεύεται, είτε είναι άστεγοι, είτε παιδιά, είτε ναρκομανείς είτε οτιδήποτε. Ένας αποδεδειγμένα εγκληματίας με χειροπέδες στα χέρια, βγαίνει με ψηφιδωτό στο πρόσωπο, αλλά αυτοί οι άνθρωποι που είναι στη μοίρα τους θα πρέπει να "διαφημίσουν" την δυστυχία τους για να βοηθηθούν. Λίγη διακριτικότητα δε βλάπτει. Όταν βοηθάς από καρδιάς νιώθεις ακόμα πλουσιότερος!  

By Stam